Αλέξανδρος Ζάννας

Όνομα πατρός: Δημήτριος

1892 - 1963

Αδιευκρίνιστο

Ο Αλέξανδρος Ζάννας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1892. Ήταν γιος του Δημητρίου Ζάννα (1852-1915), ο οποίος έλαβε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα, προσφέροντας βοήθεια στους Έλληνες προξενικούς υπαλλήλους της Θεσσαλονίκης. Ο Αλέξανδρος Ζάννας σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Στρασβούργο. Με την κήρυξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου επέστρεψε στην Ελλάδα και κατατάχθηκε ως εθελοντής στο σώμα του Μιχαήλ Αναγνωστάκου (καπετάν Ματαπά), με το οποίο έδρασε στην περιοχή Ολύμπου – Περίων. Το 1916 αναμίχθηκε στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας στη Θεσσαλονίκη, συνεργαζόμενος στενά με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Πήρε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο μέτωπο της Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στη Μικρασιατική Εκστρατεία ως διοικητής αεροπορική μοίρας καταδιωκτικών, ενώ συμμετείχε και στο στρατιωτικό επαναστατικό κίνημα του Νικόλαου Πλαστήρα και του Στυλιανού Γονατά το 1922. Στην διάρκεια της δικτατορίας του Θεόδωρου Πάγκαλου εκτοπίστηκε στη Σαντορίνη. Στην κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, που προέκυψε από τις εκλογές του 1928, ο Αλέξανδρος Ζάννας ανέλαβε υφυπουργός στο νεοσύστατο υπουργείο Αεροπορίας (28/12/1929-22/12/1930) και στη συνέχεια υπουργός Αεροπορίας (22/12/1930-26/5/1932), συμβάλλοντας καθοριστικά στη σύσταση της Πολεμικής Αεροπορίας. Πολιτεύθηκε πρώτη φορά και εξελέγη βουλευτής Θεσσαλονίκης με το Κόμμα Φιλελευθέρων το 1933. Στο στρατιωτικό βενιζελικό κίνημα του 1935 συμμετείχε ενεργά, συνελήφθη και καταδικάστηκε σε φυλάκιση, ποινή από την οποία αμνηστεύθηκε τον Δεκέμβριο του 1935 από τον βασιλιά Γεώργιο Β΄. Επανεξελέγη βουλευτής Θεσσαλονίκης με το Κόμμα Φιλελευθέρων το 1936. Με την έναρξη της Κατοχής ο Αλέξανδρος Ζάννας και τα αδέρφια του Κώστας και Σωτήρης εντάχθηκαν στην ελληνική Section D των βρετανικών μυστικών κατασκοπευτικών υπηρεσιών και έθεσε στη διάθεσή τους τον βενιζελικό κομματικό μηχανισμό στη Μακεδονία. Ο ίδιος συγκροτεί αντιστασιακή ομάδα, η οποία εκπαιδεύτηκε από τους Βρετανούς και συμμετείχε σε επιχειρήσεις δολιοφθοράς, με σημαντικότερη την έκρηξη βόμβας, που είχε τοποθετηθεί σε γερμανικό αεροσκάφος, στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Με αφορμή τα γεγονότα στην Αντίπαρο, που κατέληξαν στην καταστροφή του νησιού το 1942, ο Αλέξανδρος Ζάννας έχοντας βοηθήσει Βρετανούς στρατιώτες να διαφύγουν, συνελήφθη και φυλακίστηκε αρχικά στις φυλακές Αβέρωφ και αργότερα σε στρατόπεδο στην Ιταλία. Παράλληλα, ο ίδιος ήταν διορισμένος σύμβουλος στην Επιτροπή Διανομών Τροφίμων του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και συνέβαλε καθοριστικά στη διοργάνωση συσσιτίων. Μετά την Απελευθέρωση διετέλεσε πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού από το 1945 έως το 1946. Στις εκλογές του 1950 πολιτεύθηκε ξανά και εξελέγη βουλευτής Θεσσαλονίκης με το Κόμμα Φιλελευθέρων. Απεβίωσε στην Αθήνα στις 16 Ιουνίου 1963.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Πέτρος Στ. Μακρής – Στάϊκος, “Ο Άγγλος Πρόξενος”. Ο υποπλοίαρχος Noël C. Rees και οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες Ελλάδα – Μέση Ανατολή 1939 – 1944, Αθήνα 2011.

«Ζάννας, Αλέξανδρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τ. Γ΄, Αθήνα 1985, σ. 404-405.

 εφ. Μακεδονία, 18.6.1963.