Παυσανίας Κατσώτας

Όνομα πατρός: Σπυρίδων

Αξιωματικός ε.α.

Ο Παυσανίας Κατσώτας γεννήθηκε το 1894 στη Σταμνά Μεσολογγίου. Πολέμησε ως εθελοντής λοχίας στους Βαλκανικούς Πολέμους και στη συνέχεια εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων, από την οποία αποφοίτησε το 1916. Πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έχοντας καταταγεί στον στρατό του κινήματος της «Εθνικής Αμύνης» της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Το 1917 προήχθη στο αξίωμα του υπολοχαγού και τον επόμενο χρόνο πολέμησε στη μάχη του Σκρα. Το 1929 αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Συμμετείχε στα βενιζελικά στρατιωτικά κινήματα του 1933 και του 1935, όπου μετά την αποτυχία του τελευταίου συνελήφθη και φυλακίστηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Αποφυλακίστηκε με το διάταγμα απονομής χάριτος του βασιλιά Γεωργίου Β΄ στις αρχές του 1936, αλλά όταν επιβλήθηκε η δικτατορία της 4ης Αυγούστου συνελήφθη ξανά, εξαιτίας της αντιδικτατορικής του στάσης και εκτοπίστηκε στους Φούρνους Ικαρίας και στη συνέχεια στη Σταμνά Μεσολογγίου. Όταν ξεκίνησε ο ελληνοιταλικός πόλεμος, ανακλήθηκε, στις 8 Νοεμβρίου 1940, ως «έφεδρος εκ μονίμων». Μετά τη συνθηκολόγηση με τη Γερμανία, τον Απρίλιο του 1941, διέφυγε στη Μέση Ανατολή, όπου οργάνωσε και διοίκησε την 1η μηχανοκίνητη ελληνική ταξιαρχία, η οποία έλαβε μέρος στη μάχη του Ελ Αλαμέιν το 1942. Επέστρεψε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 1944 και μετά την επιστροφή της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου, ανέλαβε στρατιωτικός διοικητής Αθηνών – Πειραιώς και διοικητής των Ταγμάτων της Εθνοφυλακής. Διορίστηκε ως στρατιωτικός εμπειρογνώμων για την εφαρμογή της Συμφωνίας της Βάρκιζας από την κυβέρνηση του Νικόλαου Πλαστήρα. Στη Συνέχεια, διετέλεσε υπουργός Δημοσίας Τάξεως (1.11.1945-22.11.1945) στη βραχύβια κυβέρνηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Το 1946 αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του υποστράτηγου και έλαβε μέρος στις εκλογές, όπου εξελέγη βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας με το Εθνικό Ενωτικό Κόμμα. Τη 1η Σεπτεμβρίου 1947 δήλωσε ανεξάρτητος και στις 28 Νοεμβρίου του ίδιου έτους προσχώρησε στο Κόμμα Φιλελευθέρων. Ανεκλήθη στην ενεργό δράση το 1949 – παρά τη βουλευτική του ιδιότητα – και ανέλαβε Ανώτατος Στρατιωτικός Διοικητής Στερεάς Ελλάδας μέχρι τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου. Το 1950, αφού προηγουμένως είχε αποστρατευτεί για τρίτη φορά, επανεξελέγη με το Κόμμα Φιλελευθέρων. Διετέλεσε υπουργός Εσωτερικών (23.3.1950-15.4.1950) στη βραχύβια κυβέρνηση του Σοφοκλή Βενιζέλου και υπουργός Γενικής Διοίκησης Βορείου Ελλάδος (8.5.1950-7.8.1950) στην κυβέρνηση του Νικόλαου Πλαστήρα. Το 1951 πολιτεύτηκε ξανά με το Κόμμα Φιλελευθέρων, αλλά δεν εξελέγη. Το 1952 πολιτεύτηκε στην επαρχία Μεσολογγίου με το ίδιο κόμμα, χωρίς να εκλεγεί. Εξελέγη δήμαρχος Αθηναίων στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 1954, υποστηριζόμενος από τα κόμματα του Κέντρου και την ΕΔΑ. Το 1960 ίδρυσε το Πανελλήνιο Εργατοαγροτικό Κόμμα, με το οποίο τον επόμενο χρόνο εντάχθηκε στην Ένωση Κέντρου. Στις εκλογικές αναμετρήσεις των ετών 1961, 1963 και 1964 εξελέγη επανειλημμένα βουλευτής Αθηνών με την Ένωση Κέντρου. Στις 19 Φεβρουαρίου 1964 ανέλαβε υπουργός Κοινωνικής Προνοίας στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, αλλά παραιτήθηκε για να θέσει υποψηφιότητα στις αυτοδιοικητικές εκλογές του ίδιου χρόνου στον Δήμο Αθηναίων, χωρίς να καταφέρει να εκλεγεί. Πολιτεύτηκε τελευταία φορά το 1977 με την Εθνική Παράταξη, αλλά δεν εξελέγη. Απεβίωσε στις 14 Φεβρουαρίου 1991.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

«Κατσώτας, Παυσανίας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τ. 4, Αθήνα 1985, σ. 344-345.

Πανόπουλος Λεωνίδας, «Στρατηγός Παυσανίας Κατσώτας», Αιτωλική πολιτιστική εταιρεία (ΑΙ.ΠΟ.Ε.), Η πολιτική και οι πολιτικοί των Νομών Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας, που εξελέγησαν από το 1946 έως το 2004 και δεν βρίσκονται στη ζωή. Συμβολή στη νεότερη πολιτική ιστορία των δύο νομών, Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου, 5-6 Νοεμβρίου 2005, Αθήνα 2008, σ. 85-87.

εφ. Τα Νέα, 16.2.1991.