1908-1982
Ο Αλέξανδρος Παπαδόπουλος του Βασίλειου γεννήθηκε στη Σκλήβανη Ιωαννίνων το 1908. Αφού αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων, ο Αλ. Παπαδόπουλος ξεκίνησε νομικές σπουδές, τις οποίες εγκατέλειψε εξαιτίας του θανάτου του πατέρα του και υπηρέτησε ως αστυνομικός.
Στην Κατοχή ο Αλ. Παπαδόπουλος επιχείρησε αρχικά να οργανώσει ένοπλη ομάδα στο χωριό του. Το 1942 προσχώρησε στον ΕΔΕΣ και ανέλαβε διοικητής του Ανεξάρτητου Συντάγματος Ξηροβουνίου Ηπείρου, το οποίο εντάχθηκε επίσημα στις Ένοπλες Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών (ΕΟΕΑ) του ΕΔΕΣ τον Μάϊο του 1943. Παράλληλα, ανέλαβε την ηγεσία στο Αρχηγείο Ξηροχωρίου, το οποίο διατήρησε την αυτονομία του έως τον Μάρτιο του 1944. Ο Αλ. Παπαδόπουλος κατάφερε να επικρατήσει στην περιοχή του Ξηροβουνίου έναντι του ΕΛΑΣ. Μετά τη συμφωνία της Πλάκας, τον Φεβρουάριο του 1944, οι ομάδες του Αλ. Παπαδόπουλου ανασυγκροτήθηκαν και στρατιωτικοποιήθηκαν με τη συμβολή του Δημήτριου Ιωάννου, ενώ στις περιοχές υπό τον έλεγχό τους αναπτύχθηκαν αυτοδιοικητικές δομές και λαϊκές εξουσίες ανάλογες με εκείνες του ΕΑΜ με στόχο την οριστική εκκαθάριση των εαμικών δυνάμεων και την εμπέδωση μιας αντικομμουνιστικής περιοχής ελέγχου στην Ήπειρο. Στις μάχες του Δεκεμβρίου του 1944 στην Ήπειρο, όπου το ΕΑΜ είχε αποστείλει τον Άρη Βελουχιώτη και τον Στέφανο Σαράφη προκειμένου να ανακόψουν τις δυνάμεις του ΕΔΕΣ, ο Αλ. Παπαδόπουλος και το τμήμα του αποδείχθηκε από τα λίγα αξιόμαχα τμήματα του ΕΔΕΣ, ωστόσο τελικά αναγκάστηκε να καταφύγει με τις υπόλοιπες δυνάμεις του ΕΔΕΣ στην Κέρκυρα. Η αποστράτευση του τμήματος έγινε με την εφαρμογή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, τον Φεβρουάριο του 1945, οπότε και οι αντάρτες του ΕΔΕΣ επέστρεψαν στην Ήπειρο.
Ο Αλ. Παπαδόπουλος πολιτεύθηκε στις εκλογές του 1946 και εξελέγη βουλευτής Ιωαννίνων με το Εθνικό Κόμμα Ελλάδος. Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου συγκρότησε μαζί με τον επίσης βουλευτή του Εθνικού Κόμματος Ελλάδος, Δημήτριο Ιωάννου, ένοπλα τμήματα στην Ήπειρο, με στόχο την καταδίωξη μελών του ΕΑΜ, τα οποία εντάχθηκαν τον Μάρτιο του 1947 στα Τάγματα Χωροφυλακής. Ο Αλ. Παπαδόπουλος συνέχισε την ένοπλη δράση του και συγκρότησε το καλοκαίρι του 1948 Μονάδες Ασφάλειας Υπαίθρου (ΜΑΥ) στις περιοχές του Ξηροβουνίου και της Λάκκας Σουλίου, οι οποίες στελεχώθηκαν κυρίως από μέλη των αντάρτικων σωμάτων του ΕΔΕΣ, προκειμένου σε συνεργασία με τον τακτικό στρατό να αποτρέψει τη διείσδυση μονάδων του ΔΣΕ στην περιοχή.
Μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου ο Αλ. Παπαδόπουλος πολιτεύθηκε ξανά με το Εθνικό Κόμμα Ελλάδος στις εκλογές του 1950, αλλά παρότι εξελέγη βουλευτής στην περιφέρεια Ιωαννίνων, παραιτήθηκε υπέρ Δημήτριου Ιωάννου. Στη συνέχεια, ο Αλ. Παπαδόπουλος προσχώρησε στο κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού, με το οποίο εξελέγη βουλευτής Ιωαννίνων στις εκλογές του 1952. Αποχώρησε από το κόμμα και προσχώρησε στις 20 Μαΐου 1955 στο Κόμμα των Προοδευτικών, με το οποίο πολιτεύθηκε στην περιφέρεια Θεσπρωτίας-Ιωαννίνων στις εκλογές του 1956 χωρίς να εκλεγεί. Στις εκλογές του 1958 το Κόμμα των Προοδευτικών συμμετείχε στον συνασπισμό της Προοδευτικής Αγροτικής Δημοκρατικής Ένωσης, με τον οποίο ο Αλ. Παπαδόπουλος πολιτεύθηκε στην περιφέρεια Ιωαννίνων χωρίς να εκλεγεί. Εξελέγη βουλευτής Ιωαννίνων με το Κόμμα των Προοδευτικών το 1961 και το επόμενο έτος ο Αλ. Παπαδόπουλος εξέδωσε την εφημερίδα Προοδευτική στα Ιωάννινα. Στην εκλογική αναμέτρηση του 1963 πολιτεύθηκε ξανά με το Κόμμα των Προοδευτικών χωρίς να εκλεγεί. Εν όψει των εκλογών του 1964 ο Αλ. Παπαδόπουλος διαφώνησε με την εκλογική συνεργασία του Κόμματος των Προοδευτικών με την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση και δεν έλαβε μέρος.
Στη συνέχεια, ο Αλ. Παπαδόπουλος υποστήριξε την εγκαθίδρυση της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967. Συγχρόνως συμμετείχε στη συγκρότηση της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντιστάσεως (ΠΕΑΕΑ) το καλοκαίρι του ίδιου έτους, της οποίας ανέλαβε και πρόεδρος, ενώ έλαβε και ενεργό μέρος στην τροποποίηση του νόμου περί των «εθνικών ομάδων αντιστάσεως» της δικτατορίας (Ν. 73.16.4.69). Επίσης, διετέλεσε υφυπουργός Εσωτερικών Περιφερειακού Διοικητή Ηπείρου (8.10.1973-25.11.1973) στη δικτατορική κυβέρνηση του Σπυρίδωνος Μαρκεζίνη. Ο Αλέξανδρος Παπαδόπουλος απεβίωσε στις 6 Ιανουαρίου 1982.
Βιβλιογραφία
Βασικές πηγές για τη συγκρότηση των βιογραφικών του Λεξικού αποτέλεσαν:
- οι Στατιστικές των βουλευτικών εκλογών 1926-2015
- οι Στατιστικές των γερουσιαστικών εκλογών 1929-1933
- το Μητρώο πληρεξουσίων, γερουσιαστών και βουλευτών, 1822-1935
- το Μητρώο γερουσιαστών και βουλευτών
- η ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων https://www.hellenicparliament.gr/Vouleftes/Diatelesantes-Vouleftes-Apo-Ti-Metapolitefsi-Os-Simera/
- και η ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Νομικών και Κοινοβουλευτικών θεμάτων https://gslegal.gov.gr/?page_id=776
Βλ. επίσης:
- Νίκος Βαφέας, Βαγγέλης Τζούκας, «Από την Αντίσταση στη Βουλή: πρώην Εδεσίτες στα κοινοβουλευτικά έδρανα», δοκιμές, τεύχ. 15-16 (2010), σ. 349-366
- Δημήτρης Θανάς (επιμ.), Βαγγέλης Τζούκας (εισαγωγή-σημειώσεις), Ημερολόγιο στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα, 1942-1945, Αθήνα 2013
- Βαγγέλης Τζούκας, Οι οπλαρχηγοί του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο, 1942.1944. Τοπικότητα και πολιτική ένταξη, Αθήνα 2013
- Χρήστος Σ. Τσέτσης, Ηπειρώτες πολιτικοί από το 1822 μέχρι σήμερα, Γιάννινα 2005
- Στυλιανός Χούτας, Η Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων (1941-1945), Αθήνα 1961Μάγδα Φυτιλή – Μάνος Αυγερίδης – Ελένη Κούκη, Η δεύτερη ζωή της Εθνικής Αντίστασης, Αθήνα 2022
Τελευταία ενημέρωση: 4.12.2023
