1879-1967
O Νεόκοσμος Γρηγοριάδης του Ανδρόνικου, καταγόμενος από τα Κοτύωρα του Πόντου, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1879. Ακολούθησε στρατιωτική σταδιοδρομία, αρχικά ως εθελοντής στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Το 1907 αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Σχολή Υπαξιωματικών ως ανθυπολοχαγός και ανέλαβε διευθυντής του Αρρεναγωγείου Έδεσσας έως το 1909 ως μυστικός απεσταλμένος του ελληνικού κράτους. Ο Νεόκ. Γρηγοριάδης αποτέλεσε μέλος του Στρατιωτικού Συνδέσμου και πήρε μέρος στο Κίνημα στο Γουδί το 1909. Πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους και συμμετείχε στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας στη Θεσσαλονίκη. Το 1919 συμμετείχε στο ελληνικό εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία, προήχθη το 1920 σε συνταγματάρχη επ’ ανδραγαθία και έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Αποστρατεύθηκε μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του ίδιου έτους ως «βενιζελικός» και επανήλθε στο στράτευμα το 1922 μετά την επικράτηση του στρατιωτικού κινήματος του Νικόλαου Πλαστήρα και του Στυλιανού Γονατά και διορίστηκε επαναστατικός επίτροπος στην Δίκη των Έξι. Τον Φεβρουάριο του 1926 προήχθη σε υποστράτηγο, ωστόσο οκτώ μέρες αργότερα αποστρατεύθηκε.
Ο Νεόκ. Γρηγοριάδης πολιτεύθηκε στις εκλογές του 1923 και εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής Εδέσσης. Πολιτεύθηκε και πάλι στις γερουσιαστικές εκλογές του 1929 και εξελέγη γερουσιαστής Πέλλης με το Κόμμα Φιλελευθέρων (ΚΦ) με εξαετή θητεία. Συμμετείχε στο στρατιωτικό βενιζελικό κίνημα του 1935, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε, αλλά αμνηστεύθηκε μετά την παλινόρθωση από τον βασιλιά Γεώργιο. Επανεξελέγη βουλευτής Εδέσσης με το ΚΦ στις εκλογές του 1936.
Δεν έλαβε μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο καθώς η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά αρνήθηκε στους απόστρατους βενιζελικούς του 1935 να επανέλθουν στο στράτευμα. Την περίοδο της Κατοχής ο Νεόκ. Γρηγοριάδης συνέβαλε στην ίδρυση της οργάνωσης Αγών Απελευθερώσεως και Αναγεννήσεως (ΑΑΑ), η οποία εντάχθηκε στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), ενώ διετέλεσε και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ). Τον Μάιο του 1944 συμμετείχε στο Εθνικό Συμβούλιο που συνήλθε στις Κορυσχάδες και εξελέγη πρόεδρος. Συνέβαλε στη συγκρότηση της πολιτικής ομάδας του Κόμματος Αριστερών Φιλελευθέρων (ΚΑΦ), η οποία εντάχθηκε στον πολιτικό συνασπισμό του ΕΑΜ, αναλαμβάνοντας την ηγεσία μαζί με τον Σταμάτη Χατζήμπεη.
Μετά τα Δεκεμβριανά του 1944, η ομάδα του ΚΑΦ δεν εντάχθηκε στον νέο συνασπισμό των κομμάτων του ΕΑΜ και μετεξελίχθηκε σε κόμμα, το οποίο απείχε από τις εκλογές του 1946. Στις εκλογές του 1950 το ΚΑΦ συγκρότησε μαζί με την Ένωση Δημοκρατικών Αριστερών και το Σοσιαλιστικό Κόμμα–ΕΛΔ τον εκλογικό συνασπισμό της Δημοκρατικής Παράταξης. Ο Νεόκ. Γρηγοριάδης πολιτεύθηκε στις περιφέρειες πρώην Δήμου Αθηναίων και Σερρών ως επικεφαλής του κόμματος και εξελέγη βουλευτής Σερρών. Στις 10 Μαΐου 1950 το ΚΑΦ συνέπραξε με την Ένωση Δημοκρατικών Αριστερών εντός του Κοινοβουλίου. Ο Νεόκ. Γρηγοριάδης συμμετείχε το καλοκαίρι του 1951 στη συγκρότηση της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς, με την οποία πολιτεύθηκε για τελευταία φορά στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους στην περιφέρεια πρώην Δήμου Αθηναίων χωρίς να εκλεγεί. Μετά τις εκλογές αποχώρησε από το κόμμα και αποσύρθηκε από την πολιτική. Ο Νεόκοσμος Γρηγοριάδης απεβίωσε το 1967.
Βιβλιογραφία
Βασικές πηγές για τη συγκρότηση των βιογραφικών του Λεξικού αποτέλεσαν:
Βλ. επίσης:
- «Γρηγοριάδης, Νεόκοσμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τ. 3, Αθήνα 1984
- Τριαντάφυλλος Α. Γεροζήσης, Το σώμα των αξιωματικών και η θέση του στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία (1821-1975), τ. Α΄-Γ΄, Αθήνα-Γιάννινα 1996
- Μαρία Γιώτα, Η πολιτική ένταξη των προσφύγων του 1922 στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου (1922-1940), διδακτορική διατριβή, Θεσσαλονίκη 2005
- Ιωάννης Κατιμερτζόγλου, “Ευρετήριο των προσφύγων βουλευτών 1923-1967”, στο Ν. Ανδριώτης – Ηλίας Νικολακόπουλος – Σ. Ριζάς – Χρ. Χρηστίδης, Η πολιτική συμπεριφορά των προσφύγων, 1923-1967, Αθήνα 2022, σ. 327-371
- Γιάννης Σκαλιδάκης, Η Ελεύθερη Ελλάδα. Η εξουσία του ΕΑΜ στα χρόνια της Κατοχής (1943-1944), Αθήνα 2015
- Γιάννης Σκαλιδάκης, “Κόμμα Αριστερών Φιλελευθέρων (ΚΑΦ), 1944-1954”, στο Ιστορικό Λεξικό Ελληνικών Κοινοβουλευτικών Κομμάτων, 1844-1967, Αθήνα 2022
- Χάγκεν Φλάισερ, Στέμμα και Σβάστικα. Η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης, 1941-1944, τ. Α΄, Αθήνα 1995
Τελευταία ενημέρωση: 30.4.2024