1882-1966
Ο Παύλος Γύπαρης του Ιωσήφ γεννήθηκε στην Ασή-Γωνιά Χανίων το 1882[;] και ακολούθησε στρατιωτική σταδιοδρομία. Συμμετείχε στον Μακεδονικό Αγώνα ως υπαρχηγός στο σώμα του Γεώργιου Κατεχάκη και στη συνέχεια σχημάτισε δική του ομάδα εθελοντών, με την οποία ανέπτυξε έντονη δράση. Έλαβε μέρος στο Κίνημα στο Γουδί το 1909 και το 1912 τέθηκε επικεφαλής ομάδας Κρητών εθελοντών, που μετέβη στη Σάμο για να ενισχύσει το υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη επαναστατικό κίνημα εναντίον των Τούρκων. Με το ίδιο σώμα εθελοντών συμμετείχε στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Την περίοδο του Διχασμού συμμετείχε στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας και εντάχθηκε στον στρατό της Προσωρινής Κυβέρνησης υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο στη Θεσσαλονίκη. Το 1918 ο Παύλ. Γύπαρης ανέλαβε το τάγμα προσωπικής ασφάλειας του Ελ. Βενιζέλου, με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για την οργάνωση της δολοφονίας του Ίωνα Δραγούμη στις 31 Ιουλίου 1920 χωρίς ωστόσο ποτέ να καταδικαστεί. Μετά την ήττα του Κόμματος Φιλελευθέρων στις εκλογές του ίδιου έτους, ακολούθησε τον Ελ. Βενιζέλο στο Παρίσι. Συμμετείχε στο στρατιωτικό βενιζελικό κίνημα του 1935, καταδικάστηκε σε φυλάκιση από το στρατοδικείο, αλλά αμνηστεύθηκε μετά την παλινόρθωση από τον βασιλιά Γεώργιο. Ο Παύλ. Γύπαρης πολιτεύθηκε πρώτη φορά στις εκλογές του 1936 στην περιφέρεια Χανίων ως ανεξάρτητος χωρίς να εκλεγεί.
Το 1941 ακολούθησε την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, αρχικά στην Κρήτη, όπου και έλαβε μέρος στη Μάχη της Κρήτης και στη συνέχεια στην Αίγυπτο, όπου τοποθετήθηκε φρούραρχος Αλεξανδρείας και Καΐρου, ενώ παράλληλα ανέπτυξε επαφές με τις μυστικές υπηρεσίες εκεί.
Μεταπολεμικά, πολιτεύθηκε στις εκλογές του 1946 με το Κόμμα Βενιζελικών Φιλελευθέρων και εξελέγη βουλευτής Χανίων. Πολιτεύθηκε τελευταία φορά το 1950 με το Κόμμα Φιλελευθέρων χωρίς να εκλεγεί και αποσύρθηκε από την πολιτική. Ο Παύλος Γύπαρης απεβίωσε στην Αθήνα στις 22 Ιουλίου 1966.