1897-1967
Ο Σταμάτης Μερκούρης, γιος του δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1897. Το 1920 εντάχθηκε στο Λαϊκό Κόμμα (ΛΚ), με το οποίο πολιτεύθηκε στις εκλογές του Νοεμβρίου και εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής Αργολιδοκορινθίας. Έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία και απομακρύνθηκε από το στράτευμα ως «αντιβενιζελικός» μετά την επικράτηση του στρατιωτικού κινήματος του Νικόλαου Πλαστήρα και του Στυλιανού Γονατά το 1922. Ο Σταμ. Μερκούρης πολιτεύθηκε στις εκλογές του 1928 με το ΛΚ στην περιφέρεια Σπετσών και Ερμιονίδος χωρίς να εκλεγεί και ανέλαβε γενικός διευθυντής του Δήμου Αθηναίων από το 1929 έως το 1934. Συμμετείχε στην ίδρυση του Εθνικού Ριζοσπαστικού Κόμματος, με το οποίο εξελέγη βουλευτής Αττικοβοιωτίας στις εκλογές του 1935, αναλαμβάνοντας υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ (10.10.1935-30.11.1935) στη δικτατορική κυβέρνηση του Γεώργιου Κονδύλη. Στις εκλογές του 1936 εξελέγη βουλευτής Αθηνών με τον συνασπισμό της Γενικής Λαϊκής Ριζοσπαστικής Ένωσης.
Την περίοδο της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου εκτοπίστηκε από το 1936 έως το 1939. Τον Σεπτέμβριο του 1941 συνελήφθη από τις ιταλικές αρχές κατοχής στην Αθήνα. Τον Ιανουάριο του 1942 ίδρυσε την Ριζοσπαστική Οργάνωση η οποία εξέδωσε την ομώνυμη εφημερίδα, και συνεργαζόταν με τη μυστική οργάνωση Alice που φυγάδευε Βρετανούς και Έλληνες στη Μέση Ανατολή.
Μεταπολεμικά, ο Σταμ. Μερκούρης ανέλαβε υπουργός Δημοσίας Τάξεως (22.11.1945-27.2.1946) και στη συνέχεια υπουργός Δημοσίων Έργων (27.2.1946-11.3.1946) στην κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη. Πολιτεύθηκε στις εκλογές του 1950 και εξελέγη βουλευτής Αθηνών με το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα. Στις δημοτικές εκλογές του Απριλίου 1951 συμμετείχε ως υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων υποστηριζόμενος από την Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου με τον συνδυασμό «Λαός-Έργα» χωρίς να εκλεγεί. Στις βουλευτικές εκλογές του 1951 πολιτεύθηκε με το Κόμμα Φιλελευθέρων χωρίς να εκλεγεί. Εν όψει των εκλογών της 16ης Νοεμβρίου 1952 ο Σταμ. Μερκούρης προσχώρησε με δημόσια δήλωσή του στον Ελληνικό Συναγερμό, με τον οποίο πολιτεύθηκε και εξελέγη βουλευτής και το 1955 έλαβε μέρος στην τριμερή διάσκεψη του Λονδίνου για το Κυπριακό.
Τον Ιανουάριο του 1956 ο Σταμ. Μερκούρης προσχώρησε στη νεοϊδρυθείσα Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση, με την οποία πολιτεύθηκε στις εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου χωρίς να εκλεγεί. Στις εκλογές του 1958 συνεργάστηκε εκλογικά με την Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) χωρίς να εκλεγεί, ανακηρύχθηκε ωστόσο βουλευτής Αθηνών στις 10 Ιουνίου 1958, ως πρώτος επιλαχών, στη θέση του παραιτηθέντος Μάρκου Δραγούμη, δηλώνοντας ωστόσο ανεξάρτητος. Στις εκλογές του 1961 πολιτεύθηκε με τον συνασπισμό του Πανδημοκρατικού Αγροτικού Μετώπου Ελλάδος χωρίς να εκλεγεί. Στη συνέχεια, ο Σταμ. Μερκούρης διετέλεσε πρόεδρος της ελληνικής επιτροπής για τη Βαλκανική Συνεννόηση που συγκροτήθηκε το ίδιο έτος. Επανεξελέγη βουλευτής Αθηνών συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ στις εκλογές του 1963 ωστόσο στις 14 Δεκεμβρίου ανεξαρτητοποιήθηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα. Στις εκλογές του 1964 συνεργάστηκε και πάλι με την ΕΔΑ και εξελέγη βουλευτής Αθηνών. Ο Σταμάτης Μερκούρης απεβίωσε στο Λονδίνο το 1967.
Βιβλιογραφία
Βασικές πηγές για τη συγκρότηση των βιογραφικών του Λεξικού αποτέλεσαν:
Βλ. επίσης:
- «Μερκούρης, Σταμάτιος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα 1986, τ. 5, σ. 147
- Κατερίνα Δέδε, Ο σύντομος πολιτικός βίος της ΕΠΕΚ. Η ανάδυση του Κέντρου στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, Αθήνα 2016
- Σπύρος Λιναρδάτος, Από τον εμφύλιο στη χούντα, τ. Α΄, Αθήνα 1977
- Εμμανουήλ Ι. Τσουδερός, Ιστορικό Αρχείο 1941-1944, , τ. Α΄ και Ε΄, Αθήνα 1990
- Βιογραφικό σημείωμα στο ΕΛΙΑ: https://greekarchivesinventory.gak.gr/index.php/xd6w-28k9-3bs8
- Ερευνητικό Έργο «Πολιτικές αναγνώρισης: η μεταζωή της ελληνικής Αντίστασης στο Δίκαιο, την Ιστορία και τη Μνήμη (1945-2006)», ΕΚΠΑ 2021, https://www.poreproject.gr/organizations/rizospastiki-organosis/ (ημερομηνία πρόσβασης 1.4.2022)
- Το Βήμα, 19.10.1952
Τελευταία ενημέρωση: 1.4.2022
